Hanefi mezhebine göre oruç ibadeti, niyetle başlayan ve gün boyu mideye giren her türlü yiyecek, içecek ve benzeri şeylerden uzak durmakla devam eden bir ibadettir. Oruçluyken kusma konusu ise en çok merak edilen meselelerden biridir çünkü kişinin iradesiyle ya da istemsiz şekilde kusması farklı sonuçlar doğurabilmektedir. Bu nedenle kusmanın orucu bozup bozmadığına dair detayların iyi anlaşılması gerekir.
Hanefilerde Kusmak Orucu Bozar mı?
Hanefilere göre kusmak, kişinin kontrolünde olup olmamasına göre hüküm kazanır. Eğer kişi kendi isteğiyle kasten kusarsa ve ağız dolusu olacak şekilde gerçekleşirse oruç bozulur, kaza gerekir. Ancak kendiliğinden meydana gelen kusmalar, yani kişinin iradesi dışında oluşan durumlar orucu bozmaz. Burada dikkat edilen ölçü, kusmanın miktarı ve kişinin buna sebep olup olmamasıdır.
Kasıtlı Kusma Durumunda Oruç Bozulur mu?
Kasıtlı olarak kusmak Hanefi mezhebinde orucu bozan fiiller arasında değerlendirilir. Özellikle mideyi zorlayarak parmak sokmak, kokuya yaklaşmak veya bilinçli şekilde kendini kusturmak gibi eylemler bu kapsamdadır. Eğer çıkan miktar ağız dolusuysa oruç bozulur ve sadece kaza gerekir, kefaret gerekmez.

Ağız Dolusu Kusmak Nedir?
Hanefi fıkhına göre ağız dolusu kusmak, tükürükle karıştığında gizlenemeyecek ve zorlanmadan fark edilecek ölçüde kusmuktur. Bu miktar kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ancak genel olarak küçük bir akıntıdan fazlası ağız dolusu sayılır.
Kendiliğinden Kusmak Oruç Üzerinde Etkili midir?
Oruçluyken mide bulantısı veya rahatsızlık sonucu istemsiz olarak kusmak orucu bozmaz. Çünkü bu durum kişinin iradesi dışında gelişmektedir. Fakat kusmuğun ağza gelip geri yutulması halinde oruç bozulur ve kaza gerekir. Bu ayrım, fıkıh kitaplarında özellikle vurgulanan bir noktadır.
Kusmuk Tekrar Yutulursa Ne Olur?
Kusmuk ağıza geldikten sonra tükürülmeyip isteyerek yutulursa oruç bozulur. Çünkü mideye yeniden giren şey orucu geçersiz kılar. Ancak farkında olmadan yutulmuşsa bu durum orucu bozmaz fakat mekruh sayılır.
Hanefilerde Kusmakla İlgili Hükümler
Hanefiler, kusma konusunu detaylı şekilde ele alarak farklı durumlara göre hükümler vermiştir. Özellikle kasıtlı ve kendiliğinden olan kusma arasında kesin bir ayrım yapılmıştır. Ayrıca kusmanın ağız dolusu olup olmaması, orucun geçerliliği açısından temel ölçüdür.
Az Miktarda Kusmak Oruç İçin Sorun Teşkil Eder mi?
Az miktarda kusmak, ağız dolusu sayılmadığı için orucu bozmaz. Ancak bu kusmuğun bilerek geri yutulması orucu geçersiz kılar. Küçük bir akıntı veya mide asidi gelmesi durumunda da oruç geçerliliğini korur.
Kusmak Sonrası Ağız Temizliği Gerekir mi?
Kusma sonrası ağızda kalan tat veya koku oruca zarar vermez. Ancak kişinin kendini rahatsız hissetmemesi ve ağız hijyeni açısından ağzını çalkalaması tavsiye edilir. Bu sırada suyu yutmamaya dikkat edilmesi gerekir çünkü suyun mideye ulaşması orucu bozar.
Kusma İle İlgili Güncel Dini Yorumlar
Günümüzde din alimleri, klasik fıkıh kaynaklarını esas alarak aynı hükümleri açıklamaktadır. İrade dışında olan kusma orucu bozmazken, bilinçli yapılan kusmalar orucu geçersiz kılmakta ve kaza gerektirmektedir. Bu yorumlar, modern tıbbi gelişmeler ışığında da desteklenmektedir.

Kusma İle İlgili Özet Bilgiler
Aşağıdaki tabloda Hanefi mezhebine göre kusma durumlarının oruca etkisi özetlenmiştir:
Kusma Durumu | Oruç Geçerliliği | Gerekli Hüküm |
---|---|---|
Kendi isteğiyle ve ağız dolusu kusmak | Oruç bozulur | Kaza gerekir |
Kendiliğinden kusmak | Oruç bozulmaz | Devam edilir |
Az miktarda kusmak | Oruç bozulmaz | Devam edilir |
Kusmuğu isteyerek yutmak | Oruç bozulur | Kaza gerekir |
Kusmuğu istemeden yutmak | Oruç bozulmaz | Mekruh olur |
Tablodan da görüldüğü gibi Hanefi mezhebi, kusmanın kasıt ve miktarına göre farklı hükümler vermiştir. Bu nedenle oruçlu kişilerin bu ayrımları bilmesi önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda "Hanefilerde Kusmak Orucu Bozar mı?" ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Kasıtlı Olmadan Kusmak Orucu Bozar mı?
Kasıtlı olmayan, mide bulantısı veya hastalık sonucu gelişen kusmalar orucu bozmaz. Ancak kusmuğun tekrar yutulması halinde oruç bozulur.
Kusma Sonrası Oruç Yeniden Niyet Edilir mi?
Kusma sonrası oruç bozulmadıysa yeniden niyet etmeye gerek yoktur. Oruç aynı şekilde devam eder.
Kusarken Boğazdan Çıkan Sıvı Orucu Bozar mı?
Boğazdan çıkan sıvılar kusma kapsamına girer. Eğer isteyerek yutulursa oruç bozulur, ancak ağızdan çıkarılıp atılırsa oruç geçerli sayılır.
Kusmuğu Farkında Olmadan Yutmak Oruç İçin Geçerli mi?
Farkında olmadan yutmak orucu bozmaz fakat mekruh kabul edilir. Kişinin dikkatli olması önerilir.
Küçük Bir Mide Asidi Gelmesi Orucu Bozar mı?
Mide asidinin ağza gelmesi orucu bozmaz. Ancak bu asit tükürülmeyip yutulursa oruç bozulur.
Kasten Kusmanın Kefareti Var mı?
Kasten kusmak yalnızca kaza gerektirir, kefaret gerekmez. Çünkü bu fiil yemek içmek gibi doğrudan bir oruç bozucu değildir.