Satılan mamül maliyeti, işletmelerin satışını gerçekleştirdiği ürünlerin üretim sürecinde ortaya çıkan tüm doğrudan ve dolaylı giderlerin toplamını ifade etmektedir. Doğru şekilde hesaplanan satılan mamül maliyeti, hem şirketin kârlılığını ölçmek hem de fiyatlandırma stratejilerini doğru yönetmek açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle satılan mamül maliyeti hesaplama formülü, finansal tabloların güvenilirliğini artıran temel bir unsurdur.
Satılan Mamül Maliyeti Nedir?
Satılan mamül maliyeti, bir işletmenin satışını yaptığı ürünlerin üretiminde kullanılan hammadde, işçilik ve genel üretim giderlerinden oluşmaktadır. Üretim süreci sonunda stoklara giren ürünlerin maliyeti, satış anında satılan mamül maliyeti olarak kayıtlara yansır ve dönem kârının belirlenmesinde önemli rol oynar.
Satılan Mamül Maliyeti Hesaplama Formülü Nedir?
Satılan mamül maliyeti hesaplama formülü, dönem başı mamül stoku ile dönem içinde üretilen mamullerin maliyetinin toplanıp, dönem sonu mamül stokunun çıkarılması ile elde edilmektedir. Bu formül işletmelerin satış maliyetlerini net olarak ortaya koyar.

Satılan Mamül Maliyeti Formülü
- Satılan Mamül Maliyeti = Dönem Başı Mamül Stoku + Üretim Maliyeti – Dönem Sonu Mamül Stoku
Bu formül, işletmelerin üretimden satışa giden süreçte harcadığı tüm giderlerin doğru bir şekilde mali tablolara yansıtılmasını sağlamaktadır.
Satılan Mamül Maliyetinde Kullanılan Unsurlar
Satılan mamül maliyetini oluşturan unsurlar üretim maliyetlerinin kalitesine ve işletmenin verimliliğine göre değişmektedir. Doğrudan hammadde giderleri, direkt işçilik giderleri ve genel üretim giderleri bu maliyetin temel yapı taşlarını oluşturmaktadır.
Doğrudan Hammadde Giderleri
Üretimde kullanılan ana hammaddeler, satılan mamül maliyetinin en önemli unsurudur çünkü ürünün kalitesi ve maliyeti doğrudan hammadde fiyatlarına bağlıdır.
Direkt İşçilik Giderleri
Üretim sürecinde doğrudan iş gücü harcayan çalışanlara ödenen ücretler, satılan mamül maliyeti hesaplamasında önemli bir kalemdir.
Genel Üretim Giderleri
Elektrik, bakım, kira gibi dolaylı maliyetler de satılan mamül maliyetinin hesaplanmasına dahil edilir ve ürün başına düşen maliyetleri doğrudan etkiler.
Satılan Mamül Maliyetinin Önemi
Satılan mamül maliyeti, bir işletmenin brüt kârını belirlemesi açısından oldukça kritik bir göstergedir. Doğru hesaplanmadığında şirket kârı yanlış görünebilir ve yanlış fiyatlandırma stratejileri uygulanabilir.
Farklı Üretim Kapasitelerine Göre Satılan Mamül Maliyeti
Üretim kapasitesine göre satılan mamül maliyeti farklılık göstermektedir. Büyük ölçekli işletmeler maliyet avantajı elde ederken küçük işletmelerde birim maliyet daha yüksek olabilmektedir.
Üretim Ölçeği | Üretim Kapasitesi | Satılan Mamül Maliyeti (2025) |
---|---|---|
Küçük İşletme | 10.000 birim | 2.000.000 TL |
Orta İşletme | 50.000 birim | 8.500.000 TL |
Büyük İşletme | 100.000 birim | 15.000.000 TL |
Tablodan da görüldüğü üzere üretim kapasitesi arttıkça birim başına düşen maliyet azalmaktadır, bu da işletmelerin rekabet avantajı elde etmesini sağlamaktadır.

Satılan Mamül Maliyetini Etkileyen Faktörler
Satılan mamül maliyetini etkileyen faktörler arasında hammadde fiyatlarındaki dalgalanmalar, işçilik ücretleri, enerji maliyetleri ve üretim verimliliği yer almaktadır. İşletmeler bu unsurları kontrol altında tutarak daha düşük maliyetlerle üretim yapabilir.
Hammadde Fiyatları
Küresel piyasalarda yaşanan dalgalanmalar, satılan mamül maliyeti üzerinde doğrudan etkili olmaktadır.
İşçilik Maliyetleri
Üretimde kullanılan iş gücünün maliyeti, özellikle emek yoğun sektörlerde mamül maliyetini artırmaktadır.
Enerji Giderleri
Elektrik, doğalgaz ve su gibi giderler, genel üretim maliyetleri içinde önemli bir yer tutmaktadır.
Satılan Mamül Maliyeti Nasıl Düşürülür?
İşletmeler satılan mamül maliyetini düşürmek için verimliliği artırmaya, hammaddeleri uygun fiyata tedarik etmeye ve üretim sürecinde israfı azaltmaya odaklanmalıdır. Ayrıca teknoloji yatırımları ile üretim süreçlerini otomatikleştirmek de maliyetleri azaltabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda "Satılan Mamül Maliyeti Hesaplama Formülü" ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Satılan mamül maliyeti hangi hesapta izlenir?
Satılan mamül maliyeti, muhasebe kayıtlarında 621 hesapta izlenmektedir.
Satılan mamül maliyeti ile satılan ticari mal maliyeti arasındaki fark nedir?
Satılan mamül maliyeti üretim işletmeleri için geçerliyken satılan ticari mal maliyeti yalnızca alım-satım yapan işletmelerde kullanılmaktadır.
Satılan mamül maliyetinin yanlış hesaplanması neye yol açar?
Yanlış hesaplama brüt kârın hatalı görünmesine ve yanlış yönetim kararlarının alınmasına yol açabilir.
Satılan mamül maliyeti fiyatlandırmayı nasıl etkiler?
Maliyetler yüksek hesaplandığında ürün fiyatları artar, düşük hesaplandığında ise kâr marjı azalabilir.
Satılan mamül maliyeti hesaplamasında stoklar neden önemlidir?
Dönem başı ve dönem sonu stokları doğru belirlenmediğinde mamül maliyeti yanlış hesaplanır.
Satılan mamül maliyetini düşürmek için hangi yöntemler kullanılabilir?
Verimlilik artırma, tedarik zincirini optimize etme ve enerji tasarrufu sağlama yöntemleri kullanılabilir.
Satılan mamül maliyeti işletme kârlılığına nasıl yansır?
Doğru hesaplanan mamül maliyeti, brüt kârın gerçeğe uygun şekilde ortaya çıkmasını sağlar.